CRANGER KIRMES EN MUNCHENER OKTOBERFEST

High Energy, in dit geval een verticale, nou ja … diagonale.

Door Lauran Wijffels

Foto’s Alex Lemmens

De thermometer geeft 38 graden aan als we onze auto geparkeerd hebben op het nog bijna lege parkeerterrein aan de - what’s in a name? - Dorstener Strasse. Het is vrijdag 8 augustus 2003,15.00 uur. We verwachten op een uitgestorven Cranger Kirmes te belanden, maar dat blijkt mee te vallen. Het weinige publiek wordt ongevraagd getrakteerd op een enthousiast waterballet. Het kermispersoneel, veelal werkloos, heeft massaal tuinslangen in paraatheid gebracht en laten talloze nevelbogen neerdalen over de bezoekers. ‘Here comes the sun…’ is het motto van de grootste kermis in het Duitse Nordrhein-Westfalen. Ik geloof niet dat de natuur een kermismotto ooit zo letterlijk en onverbiddelijk liet uitkomen als de zomer van 2003 in Herne. Crange Kirmes behoort tot de Top 10 der wereldkermissen. Het totale kermisoppvlak beslaat zo’n 83.000 vierkante meters. De frontlinie van de gezamenlijke kermiszaken is 5 kilometer lang. Het totaal aantal attracties bedraagt zo’n 500 stuks, waartoe 85 braderie-achtige stands behoren, die veelal door lokale ondernemers worden bemand in de aanlooproutes. Er komen jaarlijks zo’n 2.000 inschrijvingen voor de Cranger kermis bij de gemeente Herne binnen.

‘Crazy Daisy’ Rondlopend over de bloedhete kermis hebben we al vrij snel in de gaten welke ondernemer er nog het meeste verdiende aan de verzengende hitte. Dat blijkt een vertegenwoordiger van de ‘Crazy Daisy’ te zijn geweest. Dat is een grote plastic zonnebloem op een lange groene stengel op een verzwaard voetstuk. Als de bloem wordt aangesloten op een tuinslang, begint de plant zowaar exotisch te dansen en verspreidt de knop een dunne regennevel, waaronder het in tropische tijden goed toeven is. Wij zagen tientallen ‘Crazy Daisy’s’ op het kermisterrein en vooral kinderen dansten in de nevel dat het een lieve lust was. Jutta Daniel van het Cranger kermispersbureau valt van verbazing bijna van haar stoel als we vertellen dat wij uit Nederland gekomen zijn om een bezoekje te brengen aan haar Cranger Kirmes. Samen met twee assistenten bevolkt zij een antieke woonwagen nabij de kade van het Rijn-Herne-kanaal. Daniel is kwistig met kleurrijke plattegrondjes, dikke persmappen en draagtassen. Geen promotiemiddel wordt in Herne ongemoeid gelaten.

Joachim Lowenthal

Als we een dozijn rondjes hebben gemaakt in het 60 meter hoge reuzenrad ‘Bellevue’, zo opgesteld dat het vanaf de aanrijdroute Rathausstrasse een perfecte blikvanger bij avond is, wacht kermisexploitant Oscar Bruch junior en zijn zoon ons op. Hij vraagt of we nu zin hebben in een horizontaal rondje over een deel van het Cranger kermisterrein. ‘Eerst even naar de wildwaterbaan,’ oppert Oscar junior, ‘om een beetje af te koelen’. Vanwege de hitte heeft exploitant Joachim Lowenthal extra sproeikoppen geinstalleerd in het traject zodat passagiers, die tegen de avond toch massaal in zijn drijvende boomstammen kruipen, bijna doorweekt worden. Na de Wildwasserbahn raadt Bruch ons de gondelachtbaan ‘Euro Star’ van zijn vader af omdat die te pittig zou zijn afgesteld. In het hart van Cranger Kirmes ligt het ‘Europa Dorf’, ook van zijn vader, een kleurrijk consumptiedorpje vol smakelijke eettentjes van wel 15 verschillende nationaliteiten. Bruch junior trakteert ons op een Alt-bier. Turend over de buffetten van Bruch’s horecadorp moet ik denken aan mijn eerste bezoekje aan de grootste mobiele kermis ter wereld in 1986: het Oktoberfest in Munchen.

Isartaler Blasmusik

Nog maar amper bekomen van alle eerste indrukken, openen we lukraak de poort van de eerste de beste bierhal, die we zien. Een dikke lucht van drank en geroosterd vee slaat ons als een klamme dweil midden in het gezicht. Op massieve eikenhouten tafels stampen en brallen duizenden dikke Duitsers, enorme pullen schuimend bier fier in de aanslag. Onze entree wordt bijkans geblokkeerd door zo’n op de maat van Adi Stahuber Isartaler Blasmusik meedeinend obstakel. Met daarbovenop zo’n vetzak in Lederhosen. Met zo’n gifgroen jagershoedje op zijn glimmende varkenskop. ‘Jetzt bin ich Rambo!’ brult hij, proost wild in het rond en verliest meteen zijn evenwicht. In zijn val trekt hij zijn buurman mee, die zijn buurvrouw, die haar buurman en die weer zijn buurvrouw. De hele tafel met schuimbekkende feestvierders wankelt en voordat we beseffen wat er in die mist van rook en alcoholdampen precies aan de hand is, dondert de hele meute voor onze voeten. Stenen pullen slaan kapot op de vloer en het gele bier vloeit rijkelijk in onze richting, als schuimloze urine. ‘Welkom in Munchen!’

Theresienwiese

Na een hele dag, ofwel 900 kilometer autobaan, konden we het die eerste avond toch niet nalaten al meteen naar de Theresienwiese af te zakken. Ondanks alle voorbereidingen overviel het enorme Oktoberfest ons als een van bliksemflitsen en donderslagen uiteenbarstende onweerswolk. Maar daar waren we tenslotte ook voor afgereisd. Niet voor de een of andere uit de kluiten gewassen stadskermis, neen, voor de onbetwist grootste mobiele kermis ter wereld: het Oktoberfest in Munchen. Het verbaasde ons niets dat we in een van de volgende dagen in een boekhandel in het centrum van Munchen een aparte afdeling ontdekten over dit grootse volksfeest. Niet eens vanwege de omvang of de schier eindeloze rij verhalen, maar gewoon vanwege de originele aanpak, viel ons oog op ‘Das Oktoberfest in Geschichten und Bildern’ van Rudolf Praetorius en Herbert Hartmann.

Dreier Looping

We hadden lukraak de halve winkel leeggekocht – van elk boek twee exemplaren voor lotgenoten thuis – en bekeken ‘s nachts in de hotelkamer de buit. Het boek van Praetorius en Hartmann sprong er direct uit door het sprookjesachtige, chronologische fotogebruik van het evenement. Vanaf de eerste opbouwverschijnselen, die al in juli (!) beginnen, tot en met achtergebleven nachtbrakers die ten langen leste huiswaarts keren, en de afbraak van de Krinoline, het paradepaardje van het oktoberfeest, klaar voor de aftocht. In de tussenliggende 80 pagina’s helpen we mee met de opbouw van de Dreier Looping, zitten we op de bok naast de koetsier van het Lowenbrau-paardenspan of naast de Munchener Oberburgemeister in de Schootenhameltent. Of kijken we bij vallende avond uit het gigantische rad van Willenborg over de bontgekleurde kermisboulevard aan de ene kant en over de in nachtnevel gehulde silhouetten van de Alpen aan de andere kant. Het is met name het oog voor details dat dit boek zo de moeite waard maakt, want naast het in het oog springende grootvermaak is er vooral aandacht voor de eenvoudige luchtschommel, der Munchener Vogelpfeifer Lorenz Tresenreier en de Kop van Jut die in Duitsland ‘Hau den Lukas’ heet. En als echte intimi gluren we zelfs mee in de woonwagen van Frau Eichelsdorfer…

Lauran Wijffels

Foto's Alex Lemmens :

Het kermispersoneel van Cranger Kirmes heeft massaal tuinslangen in paraatheid gebracht en laten talloze nevelbogen neerdalen over de bezoekers.

De Booster, in dit geval een horizontale…

Grune Holle, enorm spookhuis met vaste portier.

Uitgestorven Cranger Kirmes nabij de kade van het Rijn-Herne-kanaal.

Oscar Bruch-junior en zoon en pretparkmanager Alex Lemmens (rechts).

Reuzenrad Bellevue.

Avondopname van de Break Dance op de al wat drukkere Crange Kirmes.

Hangende roller-coaster Euro Star, inmiddels verkocht aan Rusland.

Eingang Power Tower