1 augustus 2007

Elektriek verdrijft hydrauliek van de kermis

26-07-2007 Wie ooit verzonnen heeft dat Tilburg 'de schônste stad van 't laand' is, moet zich diep schamen. De voormalige textielstad is een foeilijk verzameling betonnen blokkendozen. Zelf 'kruikenzeiker' zijnde, mag ik dat zeggen. Tilburg telt wel elke derde week van juli de grootste kermis van de Benelux. Aandrijftechnisch opvallend is dat de roterende hydraulische aandrijving is verdreven door elektronische regelaar, elektromotor en tandwielkast.

Een kermis is 'sport, spanning en sensatie'. Vooral als u net vóór het instappen van de mooiste attracties een half pondje peperdure paling, een portie oliebollen, wat nougat en een paar pilsjes heeft geconsumeerd. Maar ook zonder deze ingrediënten gaat heel wat jeugd er vol bravour en met een gezond kleurtje in, om uiteindelijk heel timide en witjes het toneel te verlaten. Sommige attracties halen snelheden boven de 100 km/u!

Voor al die sensatie is een heleboel aandrijftechiek nodig. Het moet allemaal hoger en sneller en in drie richtingen roteren. Nog maar twee jaar geleden werden daar bij de sensationele attracties langzaamlopende hydromotoren gebruikt. Het geluidsniveau was geen probleem; op de kermis wordt Dries Roelvink en Ali B. gedraaid op het geluidsvolume van Deep Purple en The Who in hun beste jaren.

Voor de roterende bewegingen is de hydrauliek in ras tempo verdwenen. De hedendaagse elektromotoren, tandwielkasten en toerentalregelingen kunnen het werk ook aan. Ze zijn echter veel sneller aan te sluiten (binnen een dag moet de zaak zijn opgebouwd en aangesloten!) en vergen minder onderhoud. De uiteindelijke uitvoering varieert echter nogal van attractie tot attractie.

De hydrauliek houdt nog wel stand in de vorm van cilinders. De lange armen van de attracties worden hiermee keurig in- en uitgevouwen zodat ze gemakkelijk te transporteren en snel op- en af te bouwen zijn. Ook trof uw redactie een attractie met vliegtuigjes die tijdens het draaien met fraai gepolijste dikke pneumatische cilinders omhoog werden geschoten.

Hoe krijg ik de jeugd zover dat ze weer techniek gaat studeren? Heel simpel: met een doos K'Nex en een doos Meccano.

Bij deze attractie wordt de hoofdas aangedreven door een 90 kW elektromotor en een planetaire tandwielkast.

Bij deze sensatie zorgen vier elektromotoren en een tandkrans voor de aandrijving van de hoofdas.

De hoofdas draait verticaal, de vijf rijen stoeltjes draaien rond de hoofdas, en de rijen stoeltjes draaien zelf ook. Wie wil er nog een oliebol?

De mechanische aandrijftechniek is nog springlevend in kermisland. Links schiet een kortstondig ingeschakelde SEW motorreductor een wagentje van een achtbaan weg, rechts zorgen drijfstangen voor parallelbedrijf van een ronddraaiend soort twaalfzitsbank.

Tot slot een mooi stukje pneumatiek. De uitwendige breedte van deze cilinders lag ergens rond de 35 cm.

Alle informatie over kermisattracties

Geschiedenis van de Tilburgse kermis

Bron, overgenomen mét officiële toestemming van de auteur Ad Spijkers : AT-aandrijftechniek

Terug