29 september 2007

Leidens Ontzet: hét volksfeest voor de Leidenaar

Foto G. Spijkers, Leidens Ontzet 2006

27 september 2007

Hét volksfeest voor de Leidenaars. Dat is de traditionele viering van Leidens Ontzet op 3 oktober vooral. Wat echter niet wil zeggen dat mensen van buiten de stad niet welkom zijn om de herdenking van de bevrijding van de Spanjaarden mee te vieren. De Uitkrant van deze week staat helemaal in het teken van 3 oktober.

Leidens Ontzet gaat over het beleg en het ontzet van Leiden in 1574, met als bevrijdingsdag 3 oktober. De Spanjaarden hadden de stad op 26 mei voor de tweede keer omsingeld. En alsof dat al niet erg genoeg was, had het stadsbestuur ook nog eens verzuimd om na het eerste beleg de voedselvoorraden en het benodigde wapentuig weer op peil te brengen.

Het maakte het voor de Spaanse bevelhebber Valdez erg gemakkelijk om de stad van de buitenwereld af te sluiten. Terwijl duizenden bewoners stierven, probeerde Valdez de Leidenaars tot overgave te dwingen. Maar zij hielden onder aanvoering van stadssecretaris Jan van Hout en troepenaanvoerder Jan van der Does stand. Rondom dit heroïsche verzet is zelfs de mythe ontstaan dat burgemeester Van der Werf zijn eigen arm aan het volk aanbood als voedsel.

Gelukkig kwam de Prins van Oranje Leiden te hulp. Hij zette het Hollandse land onder water en de geuzenvloot kon optrekken naar Leiden. Toen in de nacht van 2 op 3 oktober een verzwakte stadsmuur met veel kabaal instortte, sloegen de Spanjaarden, die een uitval, het water en de Geuzen vreesden, op de vlucht. De Leidenaars geloofden dit aanvankelijk niet en bleven binnen de muren.

Cornelis Joppensz, een kleine jongen, bevestigde het goede nieuws. Hij sloop naar de Lammenschans en ontdekte dat de Spanjaarden vertrokken waren. Ze hadden daarbij zoveel haast dat ze een ketel met wortelen, uien, vlees en pastinaken op het vuur hadden achtergelaten: de hutspot.

Veel activiteiten tijdens de viering zijn terug te leiden tot het heldhaftige verleden. Zo begint de dag met een reveille waarbij de bevrijde stad symbolisch wakker wordt gezongen. En sinds mensenheugenis is er deze bevrijdingsdag een dienst in de Pieterskerk, wordt Van der Werf geëerd met een koraalzang bij zijn standbeeld, eten Leidenaars hutspot en krijgen ze net als in die tijd haring en wittebrood.

De meeste feestvierders verheugen zich echter vooral op de Grote Optocht, die vanaf 13.00 uur door de Leidse binnenstad trekt en waarvan een reeks grote praalwagens dit jaar onder meer de zevende hemel en de zeven hoofdzonden uitbeelden. Ook houden zij van de enorme kermis en de drukke kroegen, stegen en straten.

Een hoogtepunt vormt traditiegetrouw de taptoe op de avond van 2 oktober. Dan tonen de Leidse verenigingen zich van hun beste kant. Het vuurwerk om middernacht is de traditionele afsluiting. Nieuw dit jaar zijn het daredevil-spektakel op de Garenmarkt, de Hooglandse kerk als repetitieruimte voor de Koraalzang, meer licht tijdens de taptoe en een openluchtspektakel over de kruitramp die de omgeving van het Steenschuur in 1807 verwoestte. De beste kennismaking met het festijn is om het hele officiële feestprogramma een keer in zijn geheel af te lopen. Dat is aan de zware kant, maar zo dompel je jezelf wel direct onder in de tradities van het feest. Tradities die op het eerste oog misschien erg belegen overkomen, maar die het fundament vormen van het feest. Het fundament waarop zij na de taptoe op 2 oktober, dé stapavond van Leidens Ontzet, in de vele drukke kroegen het glas heffen en meespringen en hossen op de muziek. Doorhalen tot de reveille op de ochtend erna, bijkomen tijdens de optocht en met nieuwe energie in de vorm van een stevige portie hutspot doortrekken tot het vuurwerk.

Voor meer informatie over de viering van Leiden’s Ontzet: www.3october.nl. Zeker tijdens Leidens Ontzet is de stad het beste per trein bereikbaar

Bron, overgenomen met officiële toestemming : Haarlems Dagblad

Terug